webFuuta
Fuuta-Jalon
Awluɓe & Farba

Farba Njaala/Alfa Abdurahmani Koyin
Alfaa Abdurahmaani Koyin
a Fuuta Jaloo epic narrative

performed by

Farba Ibrahiima Njaala & Farba Abbaasi

transcribed in 1983 by

Tierno S. Bah

Audio-cassette Side B — Part 3

- "Eeh! Ndaaren tawo fewndo dhoo, wata en fow en naatir nii e Turuban."
- Naamu.
- "Si naa dhun si naatirii nii e Turuban,"
- Naamu.
- "En waawataa andude yeru ko luttani en ton,"
- Naamu.
- "Maa en waawataa andude ko hombo woni jowambaaru meedhen e Fuuta Jaloo."
- Naamu.
- Almaami maaki: "Ko goonga."
- Eyyo!
- Ko nden ñande ɓe inni woo ittiren diiwaanuuji dhidhi maa walla tati.
- Naamu.
- Yaha tiindondira e Seɓɓe ɓen, ndaara ko Seɓɓe ɓen woni ko habbori Fuuta Jaloo.
- Goonga!
- Almaami maaki: "Ko goonga."
- Naamu.
- Ontuma ɓe wia diiwal kaariwal.
- Naamu.
- ɓen dhon immoo daroo.
- Naamu.
- Diiwal kaariwal.
- Naamu.
- ɓen dhon kadi immoo daroo.
- Naamu.
- Almaami Timbo maaka: "Eyoo, Fuuta Jaloo, yo Allah wadhu barki e moodhon.
Allah yo on foolu, wata on foole."
- Goonga!
- ɓen dhon piya pucci maɓɓe dhin.
- Naamu.
- ɓe yaha ɓe tiindondiroya e Seɓɓe Ngaabu ɓee.
- Naamu.
- Wona tiinde e taasaande, ngal yalta e serdu ngal naata e serdu.
- Naamu.
- Allah okka Seɓɓe Ngaabu ɓee poolal ɓe foola.
- Eyyo!
- ɓe wattina dhun ka asfin maakuulin.
- Naamu.
- Haa lutta yimɓe seedhaaɓe nii, e pucci e alkabeeje mun, cowtitoo ruttitoo e Almaami Timbo.
- Goonga!
- Tawa ko lutti kon fow Seɓɓe wattinii ka asfin maakuulin.
- Goonga!
- Almaami Timbo, o ndaara ɓee haa huunde juuta lutta. ɓe maaka yo yurmeende
Allah tippo e luttuɓe ɓen.
- Naamu. -<277/279>
Hmm interlude
- A nanii?
- Eyyo!
- Ko nden ñande muudhun, eeh!... [brief pause]
ɓe wia kadi diiwal kaariwal,
- Naamu..
- Ngal dhon kadi immoo daroo.
- Eyyo!
- Diiwal kaariwal.
- Naamu.
- Ngal dhon kadi immoo daroo.
- Naamu.
- ɓe yaha ɓe tiindondiroya e Seɓɓe Ngaabu ɓee.
- Eyyo!
- Wona tiinde e taasaande, ngal yalta e serdu ngal naata e serdu.
- Naamu.
- Allah Seɓɓe Ngaabu ɓee poolal ɓe foola.
- Naamu.
- ɓe waatina dhun ka asfin maakuulin.
- Naamu.
- Haa lutta yimɓe seedhaaɓe nii, e pucci e alkabeeje muudhun.
- Naamu..
- Cowtoo ruttitoo e Almaami Timbo.
- Naamu.
- Almaami maaka yo yurmeende Allah tippo e luttuɓe ɓen.
- Goonga!
Hmm -<286>
- Ko nden ñande mun,
- Naamu.
- Ontuma Alfaa Abduraamaani mo Alfaa Iburahiima Koyin, min haalan maa,
noddaa.
- Naamu.
- Alfaa Abduraamaani immii darii.
- Naamu..
- O wii: "Simiti! a nanaali? Almaami Timbo noddii Koyin."
- Naamu.
- Ontuma, min haalan maa, kanko Simiti, o immii.
- Naamu.
- O haɓɓi ndimaagu makko ngun haa ngu bu'i tati e nder reedu maggu.
- Naamu.
- Abduraamaani Koyin, o tippi e Bayillo. Garanke poodhi mo.
- Naamu.
- O ƴeeŋii e hoore Maama Labbo.
- Naamu.
- O sorti Kaafa makko silaame kan.
- Naamu..
- O wii: "Farba!" O wii: "Farba Saada, pii daande maa!"
- Naamu.
- Farba Saada darii e hoore alkabeere puccu mun.
- Naamu.
- Noddi Alaa Gaynaakoo jaturaatu maani maa sambaa defaa reenataa,
aali jooli buraamu.
- Naamu.
- Pamarel caakaari subande salaa gaari jindee e gowanɓe!
- Goonga!
- Wietee Tagiimul Muuminiina Abdurah'Maani
- Naamu.
- Lamdantoodho julɓe. Al karaamati => ko a teddi yumma e baaba!
- Naamu.
- Jeydin => ko a cuuco ; Aalimun => ko a gando!
- Naamu.
- Sakiilun => ko a dokko ; wa zaati jumaalin => ko a moyyho askoore
- Naamu.
- Fallu buraamatil'lawul'Aalhi => ɓuray ben maa woni teddungal to biɓɓe.
- Goonga!
- Mo jaasaano ko funtunoo e Sayku Saaliwu Ballaa mo Koyin.
- Naamu.
- Mo jaasaano ko yaltunoo e Aynde Ballaa.
- Eyyo!
- O wii mo:"Seydi BAH!"
[sentence speed slows down]
- Naamu.
- O pii puccu makko ngun njandhe o hucci e Seɓɓe ɓee.
- Naamu.
Hmm -<301/302>
- Ko nden ñande, ɓaa o huccii e Seɓɓe ɓee.
- Naamu.
- Kulunanke Sempi e Ballaa, ɓe fawii e ɓaawo makko.
- Naamu.
- Woni hakkunde makko e Seɓɓe ɓe Ngaabu ɓee.
- Naamu.
- Woni tiinde e taasande.
- Naamu.
- Ngal yalti e serdu ngal naati e serdu.
- Naamu.
- Ndungu hentii, tawi Duraamaani Koyin no ɓeydira e Seɓɓe Ngaabu ɓe o
yiltoraaki ɓaawo.
- Naamu.
- Min haalan maa, ndungu hentii.
- Naamu.
- Ngal yalti e serdu ngal naati e serdu.
- Naamu.
- Ndungu hentii, tawi Adduraamaani no ɓeydira yeeso e Seɓɓe Ngaabu ɓe o
yiltoraaki ɓaawo.
- Naamu.
- Eeh! O yeyyhitoyii ɓaawo makko, o tawi ... eeh!, nden ñande, ko woni ka ɓaawo hoyyhudu makko woo ko Farba Saada.
- Naamu.
- O wicci yiitere makko wanii e too.
- Naamu.
- Tawii nden ñande Kulunanke Ballaa no futtira e nder Turuban a sikkay nde kura ɓendi,
- Naamu.
- Hara hendu no moyyhi.
- Naamu.
- Ko non ɓe futtirta e nder Turuban.
- Eyyo!
- Ko nden ñande kanko Adduraamaani, o ndaari Farba Saada haa huunde juuti lutti.
- Naamu.
- O wii: "Farba!"
- Naamu..
- O wii: "Midho wiide nun Maama an ko konu yooɓinin mi."
- Naamu.
- O wii: "Jaka Baaba an yooɓinaali lan konu.
- Naamu.
- O wii: "Jaka ko buudi kecci woni ko Baaba an yooɓinin mi."
- Naamu.
- O wii: "Ndaarii no Kulunankeeɓe futtirta e leydi Ngaabu."
- Eyyo!
Hmm short interlude -<317/318>
- A nanii?
- Naamu.
- Eeh! ko nden ñande muudhun,
- Eyyo!
- ɓaa wonii o hollii dhun Farba Saada.
- Naamu.
- Ka hollaynoo mo dhun,
- Naamu.
- Seɓɓe ɓen wadhi patt! ka jungo makko nano.
- Naamu.
- Ontuma kanko Abduraamaani, o tami e jungo makko ngon.
- Naamu.
- O wii: "Ah! Farba, Seɓɓe ɓen hawrii e an ka jungo an dhoo."
- Eyyo!
- O ugginii. O wii: "Sombitanan dhoo meetelol ngol."
- Naamu.
- O sombiti meetelol ngol, o fecci ngol e hakkunde.
- Naamu.
- O wii: "Farba, taaranan jungo ngon."
- Naamu.
- O taari ngo haa ngo tiidhi.
- Naamu.
- O yiili ndimaagu makko ngun, o piyi ngu njandhe o hucci e Seɓɓe ɓee.
- Goonga!
Interlude -<326/327>
- A nanii?
- Eyyo!
- Ko nden ñande, ɓaa wonii o huccii e Seɓɓe Ngaabu ɓee.
- Naamu.
- Goonga! ko ɓe haalata .................. woni fata-maatalaa.
- Naamu.
- E fata-jaatalaa.
- Naamu.
- Ngal yalti e serdu ngal naati e serdu.
- Eyyo!
- Eeh! Ala no weetude e Tenen bimbi,
- Naamu.
- Haa kanko, Abduraamaani, o madjondiri e Farbaajo makko e nder konu ngun.
- Naamu.
- Nyalorma teddhan e fanaa bew.
- Eyyo!
- Hakkee ko condi ndin handhini mo kanko, Alfaa Abduraamaani,
- Naamu.
- O accii nande hawa gawlo makko.
- Naamu.
- Farba kadi accii nande hawa hare makko hakkunde makko e Seɓɓe ɓee.
- Naamu.
- Abduraamaani,
- Naamu.
- Eeh! condi ndin nhaldhinii mo, kono eeh! ko ɓuri mo aaninde... himo sikkude
Farba Saada liɓaama e nder Turuban.
- Naamu.
Hmm. Hoddu interlude < >
- Eeh! Kanko Alfaa Abduraamaani Koyin,
- Naamu..
- Himo jinda e nder condi ndin, himo dhaɓɓita gawlo makko on.
- Naamu.
- O alaa e yiide Farba Saada, o alaa nande hawa makko.
- Naamu..
- Min haalan maa, e nder ko o dhaɓɓitata mo kon.
- Naamu.
- Kanɓe dhidho, ɓe yhawnondiroyi.
- Naamu.
- Eeh! si tawno nden ñande Farba Saada wanaa meetelol bodhewol wonno ko o
taari,
- Naamu.
- Ko Abduraamaani tigi yowtaynoo hoore Farba Saada nden e nder Turuban.
- Naamu.
Interlude -<344>
- Eeh! ɓaa ɓe yhawnondiroyii,
- Naamu.
- O wii, kanko Alfaa Abduraamaani [break in turn-taking], o wii himo teenhinde e alkabeere o yowta leggal daande Farba ndee,
- Naamu.
- Hawrondiri o yi'ii meetelol ... eeh! bodhewol ngol.
- Naamu.
- Kanko Alfaa Abduraamani Koyin, sintiri
- Naamu.
- Ontuma o inni: "Ah!" O wii: "Ndaarii, midho dhaɓɓutude gawlo baaba an on,
e jaka ko min tigi wonata sabu gawlo baaba an on e nder Turuban."
- Naamu.
- "Mi wadhay ko Pullo woo wadhaali."
- Eyyo!
- Hawrondiri Farba Saada kadi yi'ii mo
- Naamu.
- O noddi Alaa Gaynaakoo e hoore makko, kanko Alfaa Abduraamani Koyin.
- Naamu.
- Jaturaatu maani maa sambaa defaa reenataa, aali
jooli buraamu.
[speech speed increases]
- Eyyo!
- Pamarel caakaari subande salaa gaari jindee e gowanɓe.
- Naamu.
- An wietee Doktooru waasuɓe!
- Naamu.
- Njaatigi dhanniiɓe baɓan sagataaɓe.
- Naamu.
- Yumma ñaagotooɓe e saare si ladde yaltaama.
- Eyyo!
- An woni Pullo dimboowo leydi baaba goddho mo leydi baaba mun dimbetaake.
- Naamu.
- An wietee Alfaa Abduraamani Koyin!
- Naamu.
- An woni tagiimul muuminiina Abdurah'Maani landamtoodho julɓe.
- Naamu.
- Al karaamati, ko a teddi yumma e baaba.
- Naamu.
- Jeydin, ko a cuuso; Aalimun, ko a gando.
- Naamu.
- Sakiilun, ko a dokko ; wa zaati jumaalin, ko a moyyho askoore.
- Naamu.
- Fallu buraamatil'lawul'Aalhi, ɓuray ben maa woni teddungal to biɓɓe.
- Eyyo!
- Mo jaasaano ko funtunoo e Sayku Saaliwu Ballaa mo Koyin.
- Naamu.
- Jibini Tierno Iburahiima, Tierno Iburaahiima jibini Alfaa Abduraamani Koyin.
- Naamu.
- O wii mo: "Seydi BAH!"
- Eyyo!
- O wii: "Wata hulu, wataa dogu. Mo Allah waraali o mayataa."
- Naamu..
[sentence speed slows down]
- Ko nden ñande Alfaa Abduraamani Koyin yiili ndimaagu ngun faahin, o fewti e Seɓɓe ɓee.
- Naamu.
Hoddu interlude -<364/366>
- Ko nden ñande,
- Naamu.
- ɓaa wonii o fewtii e Seɓɓe ɓee.
- Naamu.
- Wonii ɓe ɓittondirii haa huunde juuti lutti.
- Naamu.
- Almaami Timbo maaki: "He! Fuuta Jaloo, ka Koyin yahunoo ɓe araali."
- Naamu.
- "Ka Koyin yahunoo ɓuttaali hakkunde maɓɓe e Seɓɓe ɓee."
- Naamu.
- "Jooni non faaboyee Koyin e nder Turuban."
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Eeh! ɓaa ɓe maakii faaboyee Koyin e nder Turuban.
- Naamu.
- Almaami maaki: "Kono on wattanay hakkil."
- Naamu.
- "On andii oo keefeero geddo Allah no jasani Fuuta Jaloo gotawol."
- Naamu.
- "Hara on hawrondiraali e gotawol, Fuuta."
- Naamu.
- Nden ñande Fuuta Jaloo, ɓe maaki: "Men nanii, Almaami Timbo."
- Naamu.
- ɓaa wonii ɓe mollodii e pitaaji Turuban dhin.
- Naamu.
- ɓe yahuno ɓe hebbini gotawol ko Janke Waali asunoo kon.
- Naamu.
- Haa.. hee... kaayhe e leddhe.
- Naamu.
- Haa pucci maɓɓe dhin dari e hoore gotawol ngol, dhi ami, nduggu immii.
- Eyyo!
- Ko nden ñande tabale Fuuta Jaloo dhen.
- Naamu.
- Eeh! min haalan maa, Koyin wengi tabalde.
- Naamu.
- Timbi wengi tabalde.
- Naamu.
- Timbo wengi tabalde.
- Naamu.
- Fugumbaa wengi tabalde.
- Naamu.
- Min haalan maa, Keebaali wengi tabalde.
- Naamu.
- Keebu wengi tabalde.
- Naamu.
- Labe wengi tabalde.
- Naamu.
- Tabale fop muudhun huuɓiti tataaji Janke Waali.
- Naamu.
- Tabale Fuuta Jaloo no wia fitoo-fatoo wanaa ko ñalli kon waalata.
- Naamu.
- Min haalan maa dunduuyi Janke Waali no haala ko waawi e nder tataaji Turuban.
- Naamu.
- Eeh! hakkunde Fulɓe Fuuta ɓen e Seɓɓe Ngaabu ɓen, hakkundeeji maɓɓe luuɓi dus!
- Naamu.
- Ko nden ñande yiataa koyngal goddho too.
- Naamu.
- Yiaa jungo goddho too.
- Naamu.
- Ronkaa anditude si ko Pullo Fuuta jey dhun dhoo.
- Naamu.
- Maa walla si ko Ceddho Ngaabu jey dhun dhoo.
- Naamu.
- E nder baldhe tati,
- Naamu.
- Allah okki Fuuta Jaloo poolal ɓe fooli.
- Naamu.
- ɓe nangi on tata dhon. [pause rule break from F. Njaala] Yeru ko waranooka kon fow haɓɓaa haa yoori jonnitanaa Almaami Timbo.
- Eyyo!
Hoddu Interlude Partition changes -<391/394>
- A nanii?
- Eyyo!
- Eeh! ɓaa wonii jonnitanaa Almaami Timbo
- Naamu.
- Qul za qal haqqu wa zaa qal baatila wa innal baatila kaana jahuuqan. [sentence speed increases]
- Naamu.
- Cecce gaysirde wa samba laamu yar jam ko wa tella baam' lingeri.
- Eyyo!
- Almaami maaki: "Eyoo, Fuuta Jaloo,"
- Naamu.
- "Yo Allah wadhu barki e mon."
- Naamu.
- "Allah yo on foolu wata on foole."
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Eeh! Kañun Fuuta Jaloo, ɓe feyyhi.
- Naamu.
- ɓe feyyhani oya tata Janke Waali kadi.
- Naamu.
- Itta e balde tati,
- Naamu.
- Jemma alaa, ñalorma alaa.
- Naamu.
- Fuuta e Ngaabu no gerdude.
- Naamu.
- Ko e on tata dhon ɓe nangi Kumanco, ɓiddho Janke Waali Turuban on.
- Naamu.
- ɓaa Fuuta nangii mo,
- Naamu.
- Haacaango ko haaci dhon kon, o wii: "Woy, N'Fa, Fuuta Fuloolu, a banin mina!"
- Naamu.
Hmm. Hoddu interlude -<404/406>
- Ko nden ñande
- Naamu.
- Kanko Janke Waali, ɓaa o nanii hawa ɓiddho makko on,
- Naamu.
- Eh! ɓiddho welaa muusu.
- Naamu.
- Ontuma kanko, Janke Waali, hakkileeji makko lannii turnude.
- Naamu.
- Nden ñande, o andi wondema bee o heyha e Fuuta Jaloo.
- Naamu.
Hmm. Hoddu interlude -<410/411>
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- O sortii loyinwal makko ngal...
- Naamu.
- A yii, min non e ɓee Mandinkooɓe Seefaadu ko dhon non men yeddondiri.

>[Farba states here his disagreement with versions >of the same epic told by Maninka Jeli ]

- Naamu.
- O sorti loyinwal makko ngal,
- Naamu.
- O ukki ka nder suluulu makko yiite.
- Naamu.
- O wii soo ndaarii o tawii wondema Fuuta nangay mo,
- Naamu.
- O sortay loyinwal makko ngal o ukka ka nder suudu makko condi,
- Naamu.
- Kanko fow e Fuuta Jaloo, ɓe lutta dhon ka asfin maakuulin.
- Naamu.
- O wii kono nanataake wondema jungo Pullo Fuuta fawaama e hoore makko.
- Naamu.
Hoddu interlude. Hmm Hmmmm -<418/420>
- A nanii?
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Eeh! ɓaa wonii, min haalan maa, ɓe nangii kanko Kumanco.
- Naamu.
- ɓe haɓɓii mo haa o yoorii.
- Naamu.
- ɓe jonnitanii Almaami Timbo.
- Naamu.
- Ko nden ñande Almaami Umaru maaki: "Eyoo! Fuuta Jaloo, yo Allah wadhu barki
e moodhon."
- Naamu.
- "Allah yo on foolu wata on foole."
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- ɓe feyyhani tata kanko Janke Waali.
- Naamu.
- Baldhe jeenay.
- Naamu.
- Jemma alaa, ñalorma alaa.
- Naamu.
- Fuuta Jaloo e Ngaabu no gerdude.
- Naamu.
- Ko nden ñande Seɓɓe Ngaabu ɓen faalaa wawtaade Fuuta Jaloo.
- Naamu.
Hoddu Interlude -<428/430>
- Eeh! si Almaami Timbo yaawaano jonnitande,
- Naamu.
- Yaawaano jonnitande Fuuta ko ɓe ñaama,
- Naamu.
- Seɓɓe Ngaabu ɓen waawayno Fuuta Jaloo.
- Eyyo!
Hoddu interlude. Hmm -<432/434>
- Eeh! hawrondirii Almaami Timbo,
- Naamu.
- O jonnitanii Fuuta Jaloo ko ɓe ñaama.
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Eeh!, min haalan maa,
- Naamu..
- E nder dhen balde jeenay ɓaa wonii Fuuta Jaloo, ɓe ronku bonnude dambugal
tata kanko Janke Waali.
- Naamu.
- Tawi ontuma ñawdii, ñawdaaki, fow hootiino laakhara.
- Naamu.
- Ko lutti kon fop muudhun ko ɓe muydhe Allah rewata e hoore muudhun tun,
hande kadi, lutti e nder Fuuta Jaloo.
- Eyyo!
- Maa ko dhun lutti e Ceɓɓe Ngaabu ɓee.
- Naamu.
- Ko nden ñande Alfaa Abduraamani Koyin ari.
- Naamu.
- O tiggitii tata oo.
- Eyyo!
- Ontuma o wii: "Simiti!"
- Naamu.
- Simiti wii mo: "Naamu!" O wii: "ɓaaro e nder o tata oo."
- Naamu.
- O ɓarii e nder tata oo.
- Naamu.
- O tawi o wawataa hewtude tata oo.
- Eyyo!
- O wii yo Simiti yhawu e hoore ndimaagu makko.
- Naamu.
- O yhawi e hoore ndimaagu makko.
- Naamu.
- Abduramaani Koyin mayhi fawii e hoore balaaje Simiti.
- Eyyo!
- O mappi tata kaa.
- Naamu.
- Ontuma, min haalan maa, kure no arda e makko wa marmalle.
- Naamu.
- Kono meemu ngal mo woo no taayirde wa nebban haa meema e leydi.
- Eyyo!
Hmm. Hoddu interlude -<448/449>
- A nanii?
- Eyyo!
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- ɓaa o gerii o fawii koydhe makko dhen ka hoore tata dow.
- Naamu.
- Ontuma jeliijo goo, o nhappiti Janke Waali e hoyyhudu.
- Naamu.
- O wii: "Hu! Awa Fulɓe Fuuta ɓen watti yhawude tata maa kan."
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Janke Waali tiggitii fondi e Duraamaani Koyin.
- Naamu.
- ɓaa o fondii e makko,
- Naamu.
- O wii: "Teppere maa ka haakunde tata an dhoo,"
- Naamu.
- O wii: "Hidha hoota laakhara."
- Eyyo!
- Lannitugol muudhun tawi Duraamaani Koyin wii: "Awa e hino lan" yeeso makko.
- Naamu.
- ɓe immii ɓe fiɓi.
- Naamu.
- Katapu hakkundeeji maɓɓe.
- Naamu.
- Nduggu ombiti ɓe.
- Naamu.
- A wiay ñande Saiidina Aliyya e Amru ñande ɓe teɓɓondir noo e Badiri.
- Eyyo!
- Ontuma kanko, min haalan maa, kanko Janke Waali,
- Naamu.
- O wallinoyi Abduraamaani Koyin e leydi.
- Naamu.
- Keefeero on no ɓuri mo jogaade doole.
- Eyyo!
Hoddu interlude. Hmmmm -<463/464>
- Eeh! Suka on, o suusu tun,
- Naamu..
- Kono suka on ko baggo.
- Naamu.
- Ontuma, min haalan maa,
- Naamu.
- ɓaa wonii, min haalan maa, ɓe ɓittondirii.
- Naamu.
- Tuma Alfaa Abduraamaani hetti faji on woo,
- Naamu.
- O wia: "Fuuta Jaloo, faabee lan."
- Naamu.
- O wia: "Jonnee lan kaafa Baaba an kan, keefeero on warii lan."
- Eyyo!
Hoddu interlude. Hmmmm -<469/471>
- A nanii?
- Eyyo!
- Eeh! tuma ɓe ɓittondiri seedha woo,
- Naamu.
- O wia: "Faabee lan!" o wia: "Jonnee lan kaafa Baaba an kan, keefeero on warii lan."
- Goonga!
- Ko nden ñande Fuuta Jaloo,
- Naamu.
- Kala e maɓɓe cikkiidho e nder tata on.
- Naamu.
- No teɓɓondirde e Ceddho Ngaabu goo.
- Naamu.
- Kala e maɓɓe cikkiidho e nder tata.
- Naamu.
- No teɓɓondirde e Ceddho Ngaabu goo.
- Naamu.
- Eeh! Ko nden ñande Jeliiɓe kanko Janke Waali ɓen,
- Naamu.
- ɓe wallini kooraaji maɓɓe dhin,
- Naamu.
- ɓe wallitii Seɓɓe ɓen e hare nden Fuuta Jaloo.
- Naamu.
- Ko sabu Jeliijo fellataa.
- Naamu.
- Kono nden ñande jeliiɓe Mandinkoo'ɓen, ɓe yhettuno pinkaaje maɓɓe dhen
ɓe felli Fuuta Jaloo.
- Naamu.
- Ka ɓe haɓidunoo e Fuuta nden ñande,
- Naamu.
- Haa hande ko ngol giggol woni ɓe yidhaali Fuuta Jaloo, ɓee jeliiɓe ɓee Mandinkooɓe.
- Naamu.
- Ko dhun wadhi si Pullo Fuuta heɓii ko gooto heɓaali:
- Naamu.
- A yiataa Mandinkoojo jeliijo muudhun no wakkii koora muudhun no joodhii e dambugal Pullo Fuuta;
- Naamu.
- Ko tariika maɓɓe kan woni ko ɓe andi.
- Eyyo!
Hmm. Hoddu interlude -<468/487>
- A nanii?
- Eyyo!
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- ɓaa wonii, min haalan maa,
- Naamu..
- Dhun wonii ceroo! e nowru Simiti.
- Eyyo!
- O nhatindiri kaafa kan.
- Naamu.
- Ontuma kanko kadi, o mappii tata kan.
- Naamu.
- Kure no arda e makko wa marmalle.
- Naamu.
- Kono meemu ngal mo woo, kanko kadi, no taayirde wa nebban haa meema e leydi.
- Eyyo!
- O geri haa o fawi koydhe makko dhen ka hoore tata dow.
- Naamu.
- Ontuma o ndaari e nder tata kan fow.
- Eyyo!
- O tawi wondema ka yiidhaa woo ko Ceddho Ngaabu e Pullo Fuuta no rukaade,
- Naamu.
- O yehi o layyhi gite e makko.
- Naamu.
- O yii Janke Waali e njubuuru muudhun no joodhii e hoore Alfaa Abduraamaani Koyin
- Naamu.
- No golla mo ko Allah yidhaa yarlaaki.
- Naamu.
- Ontuma kanko Simiti, o mayhi e hoore tata oo dow,
- Naamu.
- O cikkii ka hakkunde tata.
- Naamu.
- O hocci Janke Waali e hoyyhudu, kamɓe dhidho ɓe feewi e darnde.
- Naamu.
- Kanko Alfaa ABduraamaani Koyin, o sortii e leydi.
- Naamu.
- Sortagol makko e leydi o jogitii e ndoppoore kaafa Baaba makko kan.
- Naamu.
- Ko dimboowo leydi baaba goddho mo leydi baa'mun dimbetaake!
- Naamu.
- O baɓani sagataaɓe, o yummani ñaagotooɓe e saare si ladde yaltaama.
- Naamu.
Hmm. Hoddu interlude -<503/505>
- A nanii?
- Eyyo!
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Eeh! kamɓe dhidho, kanko Simiti
- Naamu.
- e Janke Waali, ɓe fiɓi.
- Naamu.
- Ontuma, min haalan maa, ɓaa wonii ɓe fiɓii,
- Naamu.
- Ko nden ñande kanko Janke Waali,
- Naamu..
- O wii himo poodhude Simiti
- Naamu.
- O yaltina loyinwal ngal o ukka ka nder suluuru makko yiite.
- Naamu.
- Hawrondiri Fuuta Jaloo, ɓe jaɓii loyinwal ngal.
- Naamu.
- ɓe bugii ngal ka ɓaawo tataaji kanko Janke Waali.
- Naamu.
- Ontuma ɓe ɓittondiri.
- Naamu.
- Haa, min haalan maa, tuma kanko Abduraamaani,
- Naamu.
- O wiata himo soppude keefeero on woo,
- Naamu.
- Tawa, min haalan maa, kanko Janke Waali, o kutike Simiti,
- Naamu.
- O bugitorii hedde Abduraamaani Koyin.
- Naamu.
- Tuma o wiata himo soppude mo woo
- Naamu.
- Tawa o kutike Simiti
- Naamu.
- O bugitorii hedde Abduraamaani Koyin.
- Naamu.
- ɓe wadhi dhon taaroo filloore.
- Naamu.
- Haa, min haalan maa, Allah okki fajihun.
- Naamu.
- Alfaa Abduraamaani Koyin, o lombii.
- Naamu.
- Ko nden ñande o laafi kaafa kan himo tayhude keefeero oo.
- Naamu.
- Ko nden ñande o ɓantii, kanko Janke Waali.
- Naamu.
- O ndaarii Abduraamaani Koyin. O wii o maaki: "Haa! Fuuta Fuloolu, n'bara tuubii.
- Eyyo!
Hoddu interlude -<522/523>
- A nanii?
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun
- Naamu.
- Kanko Alfaa Abduraamaani Koyin, o yiili eeh!... kaafa makko kaa
- Naamu.
- O tappi maccudho Fan Buusa. Ka yaadi e gurii ngin.
- Naamu.
- O... o piyi daande e.. e.. leydi.
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Kanko Alfaa Abduraamaani Koyin,
- Naamu.
- ɓaa wonii dambugal tata on udditaama,
- Naamu.
- Luuluuru makko beere ndun fusaa.
- Naamu.
- Sanamuuru makko ndun sunnaa.
- Naamu.
- ɓe yhetti peepuuru makko ndun ɓe ngoddhori mo ka hoore haa ndu fusi.
- Naamu.
- Ko nden ñande ndimaagu Alfaa Abduraamaani Koyin ngun, ngu naati.
- Naamu.
- ɓe yhetti darapoo Isilaamu ɓe fempi ka hakkunde tata makko.
- Naamu.
- Ko nden ñande ɓaa wonii o naatii,
- Naamu.
- Ndimaagu makko ngun naatii.
- Naamu.
- O tippi e Bayillo, Garanke poodhi mo.
- Naamu.
- O yheenhii e hoore Maama Labbo kanko Abduraamaani Koyin.
- Naamu.
- O maaki, ee... o yawtini mo tataaji dhin tati himo jogii njubuuru kanko
Janke Waali,
- Naamu.
- O noddi Koyin gooto.
- Naamu.
- O noddi Labe gooto.
- Naamu.
- O noddi Timbi gooto.
- Naamu.
- O noddi Keebu gooto.
- Naamu.
- O noddi, min haalan maa, Fugumbaa gooto.
- Naamu.
- O noddi Keebaali gooto.
- Naamu.
- Min haalan maa, o noddi ɓe fow haa ɓe timmi.
- Naamu.
- O wii: "On jonnanoyay lan Almaa.. eh! Tokora Baaba an."
- Naamu..
- "Yo hewtina nan Almaami Timbo:"
- Naamu.
- "Ko suka mo Koyin mo addaali waare on!"
- Eyyo!
Hmmm. Hoddu interlude -<545/546>
- Ontuma, min haalan maa,
- Naamu.
- Yiitere Almaami Timbo,
- Naamu.
- Yiitere Janke Waali Turuban.
- Eyyo!
- Almaaami maaki: "Eyoo Fuuta Jaloo!"
- Naamu.
- "Yo Allah wadhu barki e moodhon."
- Naamu.
- "On jaaraama Fuuta."
- Naamu.
- "Yo Allah ittu ande e ɓernde moodhon Fuuta Jaloo."
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun
- Naamu.
- Almaami Timbo,
- Eyyo!
- ɓe noddi Fuuta ɓe maaki: "Ko hombo nanganin mi oo keefeero geddo Allah?"
- Naamu.
- Ko nden ñande Fuuta Jaloo, ɓe yiilii haa e yeeso Almaami.
- Naamu.
- Mo kala e maɓɓe inna: "Almaami, min, ko min nangi Janke Waali."
- Naamu.
- "Min kadi, ko min nangi Janke Waali."
- Naamu.
- Haa Fuuta Jaloo, ɓe faalaa fellindirde e yeeso Almaami.
- Naamu.
- Mo kala no faalaa dhaɓɓude duaa'u Almaami e yeeso Almaami.
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun, kanko Janke Waali, o ɓantii o ndaari Almaami Timbo.
- Naamu.
- O wii: "Daande faayaa dhidho."
- Naamu.
- "Nyaanmindho nde haa nde haari."
- Naamu.
- "E dheddhudho nde haa nde bui."
- Eyyo!
- O wii: "Ndee daande faayaa ɓee dhoo dhidho."
- Naamu.
- O wii: "Almaami!"
- Naamu.
- O wii: "Min, mi faayaa nangudho lan on."
- Naamu.
Hoddu interlude -<562/563>
- A nanii?
- Naamu.
- Ko nden ñande muudhun
- Naamu.
- ɓaa wonii o hollii dhun Almaami Timbo
- Naamu.
- Almaami maaki awa yo Fuuta Jaloo wadhu saffeeji.
- Naamu.
- Saffinaa.
- Naamu.
- Ontuma Almaami, diiwal ngal o noddi woo,
- Naamu.
- Ara daroo Janke Waali,
- Naamu.
- ɓe inna ko oo dhoo ?
- Janke Waali wia: "H'ha Almaami!"
- Naamu.
- "Mi innaali dey wanaa oo dhoo nangin mi."
- Naamu..
- Kono jungo e jungo wanaa oo dhoo wattin mi e jungo Fuuta Jaloo."
- Eyyo!
- Ar dho e yeeso Almaami Timbo woo,
- Naamu..
[sound of responder's yawning]
- ɓe ndaara Janke Waali
[short pause in Farba Abbaasi's nodding his yawning]
ɓe wia: "Ko oo dhoo?"
- Naamu..
- O wia: "Ha! Almaami, mi innaali dey wanaa oo nangin mi."
- Naamu..
- "Kono jungo e jungo wanaa oo dhoo wattin mi e jungo Fuuta Jaloo."
- Eyyo!
- Ko nden ñande, min haalan maa, kontiraa non haa 'Duraamaani Koyin darii
yeeso makko.
- Naamu.
- O wii: "Almaami Timbo!"
- Naamu.
- O wii: "Ko oo dhoo nangin mi watti e jungo Fuuta Jaloo."
- Naamu.
- Ko nden ñande Almaami
- Eyyo!
- Nangi e sookeewo Alfaa Abduraamaani Koyin.
- Naamu.
- ɓe maaki: "Eyoo Alfaa Abduraamaani Koyin!"
- Naamu.
- "Hanki nun ko e Timbi jeya dhon."
- Naamu.
- "Hande mi jonni on hoore moo dhon, onon Koyin."
- Naamu.
- Ko nden ñande Alfaa Abduraamaani maaki:
- Naamu.
- "Yo Allah wadhu barki e moodhon, onon Koyin,
- Naamu.
- "ittande e Dembuɓe Koyin,
- Naamu.
- "heɓi e Kulunankeeɓe Sempi,
- Naamu.
- "kono katara suudu Kulunanke Ballaa ndun."
- Eyyo!
- O wii: "Mi jonnitii on hoore moodhon hande Koyin."
- Naamu.
Hoddu interlude -<485/487>
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Almaami Timbo,
- Naamu.
- ɓe maaki: "Eee..eee.. Koyin!"
- Naamu.
- ɓe wii: "Haalanan kadi ko faaladhon, mi wadhana on."
- Naamu.
- Ko nden ñande Abduraamaani Koyin, o ndaari Farba Saada,
- Naamu.
- O wii: "Hollanan Almaami Timbo,"
- Naamu.
- "Mi ardataa konu fii jawdi."
- Naamu.
- "Si ko fii jawdi nun,"
- Naamu.
- "Mi yaltataano e misiide Koyin."
- Naamu.
- Woo: "Hollanan Almaami Timbo,"
- Naamu.
- "Mi ardataa konu fii rewɓe."
- Naamu.
- "Si ko fii rewɓe nun, hakkunde Kulunanke Sempi e Ballaa no heewi ka amen."
- Naamu.
- "Dhun kadi mi yaltataano e Koyin."
- Naamu.
- O wii: "Ko ko mi heɓantaa hoore an."
- Naamu.
- Mawɓe an waawataa heɓande hoore mun."
- Naamu.
- O wii: "Ko dhun ɓi ari doomere e jungo Almaami Timbo."
- Naamu.
- O wii: "Min, si mi heɓii duaa'u Almaami, haray mi heɓii ko lannataa."
- Naamu.
- Ko nden ñande Almaami maaki: "Awa, yo Allah wadhu barki e moodhon, Koyin."
- Eyyo!
- "Katara suudu Kulunanke Ballaa ndun."
- Naamu.
Hoddu interlude -<602/603>
- Ko nden ñande muudhun
- Naamu.
- Kanko Alfaa Abduraamaani Koyin,
- Naamu.
- O fawii e ndimaagu makko.
- Naamu.
- O hucci e Koyin.
- Naamu.
- ɓaa o hewtii e Koyin.
- Naamu.
- O tawi Jalunkeeɓe ɓen no loowi habbii mo, kanko Alfaa Abduraamaani.
- Naamu.
Hoddu interlude Hmm Hmmmm -<607/609>
- Eeh! kanko Alfaa Abduraamaani,
- Naamu.
- ɓaa o tawii Jalunkeeɓe ɓen no habbii mo e Koyin.
- Naamu.
- Ontuma, min haalan maa, o noddi Farba Saada.
- Naamu.
- O wii: "Farba!" Farba wii mo: "Naamu!"
- Naamu.
- O wii: "Alhamdu lillaahi Rabbil Aalamiina."
- Naamu.
- "En yehii e nder Fuuta Jaloo.
- Naamu.
- "Allah okkii en poolal, en foolii."
- Naamu.
- O wii: "Fewndo dhoo mi waawataa gere."
- Naamu.
- O wii: "Mi tawtii hoɓɓe ka an."
- Naamu.
- Ko nden ñande Farba Saada wii: "Wanaa dhun wattaa, Seydi BAH."
- Naamu.
- "Saa yehii e hakkunde Fuuta Jaloo,"
- Naamu.
- A naatii e nder Turuban,
- Naamu.
- Allah okkii ma poolal, a foolii,
- Naamu.
- A artii haa ka maa, a tawtii hoɓɓe ka maa,"
- Naamu.
- A ronku laawol ka naataa,
- Naamu.
- Jooni nultu e Almaami Timbo."
- Eyyo!
Hmm. Hoddu interlude -<621/623>
- Ko nden ñande muudhun,
- Naamu.
- Kanko Alfaa Abduraamaani Koyin.
- Naamu.
- O nulti e Almaami Timbo.
- Naamu.
- Almaami eeh... fotti e nelal ngal.
- Naamu.
- ɓa wonii o fottii e nelal ngal,
- Naamu.
- O hollitii Almaami nelal Alfaa Abduraamaani Koyin ngal.
- Naamu.
- Wondema Alfaa Abduraamaani ronku laawol ka o feyyha.
- Naamu.
- O tawtii hoɓɓe ka makko.
- Naamu.
- Ko nden ñande Almaami Timbo,
- Naamu.
- ɓe nuli e Alfaa Iraahiima Fugumbaa.
- Naamu.
- Wiete Nyi wato Seeriyaaɓe.
- Naamu.
- O maaki... eeh! Almaami maaki
- Naamu.
- Yo Alfaa Iraahiima Fugumbaa.
- Naamu.
- Yo seeno o tawa Alfaa Abduraamaani Koyin.
- Naamu.
- O walla mo o hetta ka makko.
- Naamu.
- Ko nden ñande Alfaa Iraahiima Fugumbaa.
- Naamu.
- O mooɓi konu makko ngun e Fugumbaa.
- Naamu.
- Min haalan maa, baldhe tati himo haɓida e Jalunkeeɓe ɓen Koyin.
- Naamu.
- Allah okki mo poolal, o fooli.
- Naamu.
- Ko nden ñande o yhetti, min haalan maa, kanko Alfaa Abduraamaani Koyin.
- Naamu.
- O naɓi haa Aynde Ballaa,
- Naamu.
- O taarani mo meetelol makko ngol.
- Naamu.
- Ko kanko jibini Alfaa Ammaaru Koyin.
- Naamu.
- Seydi ee..ee..
[responder whispers Jaabi, the host's name, to narrator]
Jaabi!
- Hmm
- Eeh! Saa landike lan, min Farba Njaala.
- Naamu.
- Fii, min haalan maa, kabaaru Alfaa Abduraamaani Koyin.
- Naamu.
- Mo Sayku Saaliwu Ballaa mo Koyin,
- Naamu.
- Min haalan maa, mo Alfaa Iburaahiima.
- Naamu.
- Mi yewtete haa dhoo. Eeh! Allaa humma salli alaa Sa'iidina Muhammadin
wa sallim.